De Jonge Voedselbosboeren zijn de trotse winnaars van de Natuurhelden Award 2025. Deze jonge ondernemers laten zien dat je niet hoeft te wachten tot je pensioen om impact te maken. Met lef en creativiteit inspireren zij een nieuwe generatie natuurmakers. De prijs werd donderdagmiddag 11 september feestelijk uitgereikt tijdens het Natuurhelden Kennisevent in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. De Jonge Voedselbosboeren ontvingen €5.000 prijzengeld, een uit hout gesneden award en een podium om hun verhaal te delen.

NLadviseurs kreeg veel nominaties voor de Natuurhelden Award binnen en daar zaten opvallend veel voedselbossen bij. Guido Hamelink, medeoprichter van NLadviseurs, vertelde bij de uitreiking: “Voor het kiezen van de Natuurheld keken we onder meer naar originaliteit, impact en schaalbaarheid. Toen viel ons oog op dit initiatief, dat álles heeft. Jong en fris, maar ook professioneel en gedreven, lokaal en inspirerend met de potentie om de transitie naar een ander gebruik van onze leefomgeving vorm te geven. Een leefomgeving waar ruimte is voor mens én natuur.”

Simon Verboom en Sacha Brons namen namens de Jonge Voedselbosboeren de cheque en de uit hout gesneden Natuurhelden Award 2025 mee naar huis.

Leven ondersteunen

Wanneer Sacha Brons de microfoon aanneemt om de Natuurhelden Award in ontvangst te nemen, is zowat het eerste dat hij zegt: “Het leven is fantastisch en wat is het fantastisch om dat leven te ondersteunen, om zo je bed uit te mogen stappen.” Sacha is een van de Jonge Voedselbosboeren. Samen met Katja Zweerus, Simon Verboom en Wytze Walstra is hij in 2024 gestart met de aanleg van Voedselbos De Laar. Het bos ligt in het meest noordelijke puntje van landschapspark Lingezegen, net onder Arnhem. Op een stuk landbouwgrond van 13 hectare verweven de vier jonge boeren voedselproductie met landschapsherstel. Voedselbossen leveren namelijk niet alleen een rijke oogst van allerhande fruit, noten, groenten, paddenstoelen, specerijen en knollen. Door de aanplant van tot nu toe 17.000 bomen en struiken, het graven van poelen en het aanleggen van natuurlijke oevers, is het landschap nieuw leven ingeblazen. Inmiddels vinden patrijzen, steenuilen, salamanders, libellen en talloze andere soorten dieren en planten een plekje in het voedselbos. Wat Sacha zegt, over dat leven ondersteunen, kun je haast voor je ogen zien gebeuren in hun pas aangeplante voedselbos.

Het prijzengeld van € 5.000,- zetten de Voedselbosboeren in voor het vele (plant)werk dat zij hebben in hun voedselbos.

Voedselbosbouwexperimenten

Wat maakt het voedselbos van de Jonge Voedselbosboeren anders dan de vele bossen die nu aangeplant worden of al zijn? Met name hun slimme ondernemerschap en de schaal waarop ze opereren trekt de aandacht. Het bos is vele malen groter dan de voedselbossen die we nu in Nederland hebben. In totaal zal 6,5 hectare van het perceel beplant worden. Het bos bestaat uit drie verschillende delen, met elk een andere aanpak. Zo bereiken de voedselbosboeren met hun producten een breed publiek. In het ontmoetingsbos staat verbinding met de omgeving centraal. Mensen uit de buurt kunnen zelf komen plukken of een abonnement nemen op producten uit het voedselbos. Het gastronomisch bos is gericht op restaurants en levert bijzondere producten als schijnaugurk en Japanse gember. In het rationele bos staat productie voorop. Daar gaat de aanplant in rijen, om oogst en onderhoud zo gemakkelijk mogelijk te maken. Door te experimenteren met verschillende productiemethoden en verdienmodellen dragen de Jonge Voedselbosboeren bij aan de ontwikkeling van voedselbosbouw als realistisch alternatief voor gangbare landbouw. Ook laten ze met hun project zien dat pionieren op grote percelen mogelijk is. Hun ondernemerschap trekt dan ook veel aandacht en laat zien: het kan anders.

Delen is vermenigvuldigen

De boodschap dat het anders kan, houden ze niet verborgen. De jonge vier delen met liefde hun verhaal van idealisme gecombineerd met ondernemerschap. Van landelijke kranten tot aan de collegebanken: hun vuur werkt aanstekelijk en zorgt voor de nodige reuring. Waar het bij biodiversiteit en landbouw vaak gaat over een landschap dat steeds verder aftakelt, laten zij juist het tegenovergestelde zien. Sacha en Wytze hebben zelfs een module samen mogen stellen voor de Universiteit van Amsterdam en geven inmiddels het vak Voedselbosbouw. Hoewel voedselbossen al duizenden jaren bestaan en de permacultuurbeweging sinds de jaren 70 actief is, is het een kennisgebied dat tot voor kort in het onderwijs amper aan bod kwam. Nu trekt de module van Sacha en Wytze zo’n vijftig studenten per jaar. Ook op het podium van het Natuurhelden Kennisevent krijgen de Sacha en Simon de zaal makkelijk mee. De jonge boeren planten meer dan bomen en struiken alleen, hun verhaal biedt hoop.

Knipschaar

Sacha vertelt dat het prijzengeld maar wat goed van pas komt. Voor bomen krijgen de Voedselbosboeren nog wel fondsen bij elkaar. De grootste uitdaging blijf om al het werk gedaan te krijgen. Hij vertelt hoe ze met de spreekwoordelijke knipschaar uit de schuur van hun ouders en in hun eigen vrije tijd het grootste deel van de arbeid moeten verrichten. Het prijzengeld geeft het voedselbos een mooie zet vooruit.

Helpende handen

Wil jij bijdragen aan de voedselbosbeweging in Nederland en aan het Voedselbos De Laar in het bijzonder? Sacha gebruikt zijn slotwoord om uit te leggen hoe dat kan: “Ten eerste kun je helpen om grond vrij te kopen, want zonder vrije grond zijn dit soort initiatieven überhaupt onmogelijk. Door het steunen van stichtingen als Aardpeer en Land van Ons kun je een belangrijke bijdrage leveren.” Sacha vervolgt: “Overheden hebben ook een grote rol in het ter beschikking stellen van land.” Zijzelf zijn daarvan het levende bewijs: doordat provincie Gelderland de 13 hectare grond in Park Lingezegen in de aanbieding deed, zag het voedselbos het daglicht. Tot slot nodigt Sacha het hele publiek uit om naar de plantdagen te komen. Er moet dit najaar weer een hoop plantgoed de grond in. “Vanaf half november gaan we elk weekend planten. Je kunt ons vinden in het meest noordelijke puntje van Park Lingezegen.”

De Natuurhelden Award 2025 werd uitgereikt tijdens het Natuurhelden Kennisevent. Lees hier meer over de achtergrond van de award, en hier over het event.