Boomveiligheid/VTA

Een park, terrein of golfbaan is vaak rijk voorzien van bossen en bomen. Het onderhoud ervan kan best kostbaar zijn. Denk aan een boomveiligheid- of VTA-controle; dat is al snel een tijd- en geldrovende bezigheid. Maar is zo’n intensieve controle voor elke boom wel nodig of zelfs verplicht?

De laatste jaren is er steeds meer nadruk komen te liggen op het doen van boomveiligheidscontroles. Maar de gangbare werkwijze voor de arbeidsintensieve VTA-controles is op bepaalde stukken van golfbanen soms best lastig uit te voeren. Eventuele beheermaatregelen die op grond van de controles moeten worden uitgevoerd, zijn in sommige stukken bos bijna niet te doen. Denk aan het wegzagen van dood hout met een hoogwerker in een bosperceel waar de bomen dicht opeen staan. Een lastige klus. Goed om eens te reflecteren of het ook anders kan.

Juridisch gezien bestaat er geen wettelijke zorgplicht. Wel kan ‘voldoende zorg’ een manier zijn om aansprakelijkheid te voorkomen. Want, stel dat na een stevige storm een van de bomen rondom het parkeerterrein van uw golfbaan boven op een aantal auto’s ligt? Moet u dan als eigenaar van de boom de schade vergoeden? Dat is zeker geen causaal gevolg. Degene namelijk die schade heeft geleden moet de aansprakelijkheid bewijzen, maar het helpt u als eigenaar van de boom die beschuldiging te pareren door aan te tonen dat u goed en zorgvuldig te werk bent gegaan bij het beheren van uw bomen. Dat hoeft echter als regel niet te gebeuren op basis van een VTA-controle. Omdat het anders kan, komt NLadviseurs met een praktijkadvies op maat. Een alternatieve methode die u helpt boombeheer af te stemmen op de mogelijke risico’s die een boom of bosperceel met zich mee brengt. Zonder dat u teveel of te weinig doet.

GIS

Werkt u al met GIS, dan heeft u een voorsprong, omdat de bomen en andere elementen al zijn ingetekend op kaartlagen. Daarbij komt dat aan een kaartlaag met bomen, vaak meer informatie is gekoppeld dan de locatie van de boom alleen. In de kaart staat bijvoorbeeld ook informatie over de conditie en leeftijd, de natuurwaarde en de cultuurhistorische waarde van een boom.

De combinatie van conditie en locatie van deze boom en de gebruikersintensiteit geeft een verhoogd risico. Natuurlijk zijn er ook locaties aan te wijzen waarbij het risico gemiddeld is. Met logisch verstand en terreinkennis kan elk gebied van het terrein gecategoriseerd worden. De drie categorieën (laag, gemiddeld, hoog) krijgen elk een eigen kleur die zichtbaar is op een kaartlaag in GIS.

Risicomanagement

Nu u een duidelijk beeld hebt van de eventuele ‘probleemgebieden’ kunt u gaan bepalen welke maatregelen er nodig zijn en in welke frequentie om het risico laag te houden of te minimaliseren. Bij een laag risicogebied kunt u volstaan met alleen regulier beheer; bij een gemiddeld risicogebied voert u naast het regulier beheer 4-6 jaarlijks een QuickScan boomveiligheid uit; bij een hoog risicogebied voert u naast het regulier beheer 1-3 jaarlijks een boomveiligheidscontrole uit. Voor specifieke gevallen kunt u aparte beheermaatregelen opnemen.

Wel of geen VTA-controle?

Wanneer u dus uw terrein indeelt in verschillende risicozones (gevaarzettingszones), is het niet nodig alle bomen aan een VTA-controle te onderwerpen, omdat de vastgestelde onderhoudscycli al een deel van de controle zijn en dus de risico’s ondervangen. U laat alleen die bomen controleren die in een hoge risicocategorie vallen. Passend bij de beheerdoelstellingen kunt u dan ook nog kiezen voor een QuickScan controle of een VTA-controle. De QuickScan boomcontrole wordt meestal uitgevoerd om een indruk te krijgen van een bepaald gebied. Bomen met gebreken of sterk verminderde vitaliteit, worden op basis van de standplaats nader onderzocht.

Registreren

Terugkomend op de zorgplicht die u als beheerder hebt, kunnen we concluderen dat een VTA-controle daarin niet de hoofdrol speelt. U ‘voldoet’ niet aan de zorgplicht wanneer u al uw bomen hebt laten controleren. Veel belangrijker is het zorgvuldig vastleggen van beheermaatregelen; een VTA-controle kan daarvan een onderdeel zijn. Gegevens vastleggen kunt u heel eenvoudig doen in GIS. Zelfs wanneer u door het terrein loopt en daar eventuele mankementen constateert aan een boom, kunt u dit direct registeren via GIS Mobile: een handige tool op uw smartphone of tablet waarbij u direct toegang hebt tot uw eigen GIS-omgeving. Registreer dus wat u gedaan hebt om een geconstateerd risico op te heffen of te voorkomen. Het is niet alleen een middel om schadeclaims af te wenden, maar vooral een middel om serieus invulling te geven aan boombeheer.