Ben je bezig met de richtlijnen van de CSRD en wil je weten of en hoe je binnen het thema milieu aan de richtlijnen voldoet? Dat kan met onze Impact & Dependency Scan, waarbij we samen nauwkeurig op een rij zetten hoe je bedrijfsvoering en je waardeketen zich verhouden tot biodiversiteit. Zo weet je of biodiversiteit materieel is voor jouw organisatie. 

Misschien vraag je je af of biodiversiteit wel raakt aan je bedrijfsvoering. Ons antwoord daarop is volmondig ‘Ja’. Natuur en biodiversiteit (de rijke variatie van planten en dieren op aarde) zijn de ruggengraat van onze economie. Meer dan de helft van onze wereldeconomie is direct afhankelijk van ons natuurlijke ecosysteem. (Bron: 𝘞𝘰𝘳𝘭𝘥 𝘌𝘤𝘰𝘯𝘰𝘮𝘪𝘤 𝘍𝘰𝘳𝘶𝘮 (2022) 𝘛𝘩𝘦 𝘎𝘭𝘰𝘣𝘢𝘭 𝘙𝘪𝘴𝘬 𝘙𝘦𝘱𝘰𝘳𝘵) Lees hier hoe biodiversiteit lonend is voor je businessmodel.

Kwestie van bewustwording

Onze samenleving kan niet overleven zonder ecosysteemdiensten als schone lucht, schoon water, een schone en vruchtbare bodem en natuurlijke grondstoffen. Die diensten kunnen alleen voortbestaan als onze biodiversiteit op peil blijft. De relatie tussen jouw productie- of waardeketen en biodiversiteit is dus een feit. Soms heel zichtbaar en logisch, soms onverwachter. Helaas gaat de biodiversiteit hard achteruit. Dat komt onder meer door het vernietigen van leefgebieden, het op hoog tempo verbruiken van natuurlijke grondstoffen, vervuiling en klimaatverandering. In die biodiversiteitscrisis hebben we allemaal een rol, samen zijn we verantwoordelijk. Wil je een eerste verkennende stap zetten en ontdekken waar biodiversiteit jouw organisatie raakt? Dat kan tijdens een Awareness Workshop. In kleiner of groter verband maak je op een laagdrempelige manier kennis met biodiversiteit.

Biodiversiteit: dubbel materieel

Binnen de CSRD spelen drie thema’s: milieu, sociaal en bestuur. Biodiversiteit en ecosystemen (ESRS E4) zijn onderdeel van het thema milieu, samen met onderwerpen als klimaatverandering (ESRS E1) en vervuiling (ESRS E2). De Europese Commissie introduceerde de term ‘dubbele materialiteit’. Je onderzoekt in welke mate je afhankelijk bent van een onderwerp en in hoeverre je impact hebt op dat onderwerp. Als een van de twee hoog is, of allebei, dan is sprake van een materieel thema volgens de CSRD. Biodiversiteit is eigenlijk altijd dubbel materieel, vanwege die onmiskenbare afhankelijkheid van wat de aarde ons biedt. Je kunt je vervuilende uitstoot beperken. Maar hoe dan ook heeft biodiversiteit invloed op die uitstoot en andersom heeft een veranderende uitstoot invloed op biodiversiteit. Aan de gang gaan met biodiversiteit is dan ook een brede en integrale manier om te verduurzamen. In ons LinkedIn artikel lees je meer over de materialiteitsbeoordeling, risico’s, impacts en kansen.

Praktisch aan de slag

Hoe ga je concreet aan de slag? Hoe maak je inzichtelijk waar in je keten en bedrijfsvoering sprake is van dubbele materialiteit op het gebied van biodiversiteit? Het lijkt een ingewikkelde taak, maar gelukkig zijn er goede methodieken voor. We lichten er twee uit:

ACT-D Het overkoepelende ACT-D framework gidst bedrijven door de verschillende tools, kaders en initiatieven die beschikbaar zijn op de markt om met natuur aan de slag te gaan. Dat gaat via de stappen ‘Assess’, ‘Commit’, ‘Transform’ en ‘Disclose’.

LEAP De Taskforce for Nature-related Financial Disclosure biedt LEAP, een concrete aanpak voor organisaties die hun interacties met natuur in kaart willen brengen en een natuurstrategie willen bepalen. LEAP staat voor Locate, Evaluate, Assess en Prepare. Bij onze Impact & Dependency Scan gebruiken we ook dergelijke methodes. Je hoeft het niet allemaal zelf uit te zoeken, maar kunt samen met ons je bedrijfsprocessen doorlichten tijdens zo’n scan. Na de scan heb je een helder en onderbouwd rapport in handen dat antwoord geeft op de vraag waar in je keten de afhankelijkheid van en impact op biodiversiteit groot is. Dat maakt het nemen van vervolgstappen een stuk eenvoudiger. Je weet straks aan welke knoppen je kunt draaien en kunt andere (betere) keuzes maken. Zo voldoe je aan de richtlijnen van de CSRD en spoor je op tijd mogelijke risico’s voor je bedrijfscontinuïteit op. Je kunt je negatieve impact op de biodiversiteit zelfs ombuigen en bijdragen aan méér soortenrijkdom.

Voorbeeld uit de praktijk

We maakten al een Impact & Dependency Scan voor verschillende bedrijven, onder meer voor uitvaartverzekeraar DELA. DELA had met hulp van TOSCA (bureau voor duurzaamheidsverslaggeving) een materialiteitsanalyse uitgevoerd. Daarbij ging DELA om tafel met allerlei stakeholders, zoals verzekerden, leveranciers en toezichthouders. Met elkaar beoordeelden zij welke onderwerpen belangrijk en materieel zijn voor DELA. Stakeholders vonden biodiversiteit belangrijk en DELA besloot daarom verder te onderzoeken: Hoe verhouden wij ons tot biodiversiteit? Vanwege onze expertise op het gebied van ecologie en biodiversiteit vroeg TOSCA ons de scan uit te voeren.

Zo deden we dat

We focusten ons op de buitenterreinen van DELA en op de grootste stromen binnen de keten. Denk daarbij aan grafkisten, boeketten en producten als koffie en thee. Het gaat te ver om alle stromen te benoemen, maar laten we eens kijken naar de grafkisten. Hiervoor gebruikt DELA vooral sparrenhout uit Zweden en Finland. Er is dus sowieso al sprake van veranderd landgebruik, omdat een productiebos geen oorspronkelijk bos is, maar door de mens aangelegd. Bovendien is het in deze landen gebruikelijk stukken productiebos in één keer te kappen. Er verdwijnt dan ineens een deel van een leefgebied voor allerlei soorten planten en dieren. Dat brengt de soortenrijkdom ter plekke in gevaar. De vraag is: In hoeverre ben je afhankelijk van sparrenhout en welke impact heb je als bedrijf? Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen je hout ergens in te kopen waar wordt geoogst door middel van dunning. Zo blijven leefgebieden intact. Op eenzelfde manier kun je kijken naar het katoen dat nodig is voor de bekleding van de kisten. Katoenteelt is waterintensief. Dat water moet bijvoorbeeld worden onttrokken aan een rivier. Koop je je katoen in op een plek die al te kampen heeft met extreme droogte, dan kan zo’n rivier helemaal opdrogen. Daarbij sterven ook alle soorten die van dat water afhankelijk zijn. In dat geval moet je van dat gebied wegblijven, want nog meer water onttrekken is slecht voor de leefomgeving, maar ook een risico voor je eigen businessmodel. Je bent dus afhankelijk én verantwoordelijk.

Risico’s inschatten

Per materiaalstroom zetten we met hulp van het WWF Biodiversity Riskfilter uiteen welke impact een grondstof heeft op het gebied en welke risico’s er zijn voor de biodiversiteit daar. Je krijgt te zien waar biodiversiteitshotspots zijn en van welke risicogebieden je vandaan moet blijven. Het is natuurlijk zo dat je betere inzichten krijgt als je precies weet waar al je grondstoffen vandaan komen. Dus als je de stromen binnen je keten helemaal kunt herleiden, tot aan de oorspong. Dat is niet altijd makkelijk. We halen onze grondstoffen immers niet meer bij de buurman of een dorp verderop; industrialisering en globalisering hebben onze productiestromen complex en vaak ook ondoorzichtig gemaakt. Hoe transparanter je keten (upstream-directe activiteiten-downstream) hoe beter en scherper je ziet welke gevolgen jouw keuzes hebben voor je eigen bedrijf en voor de biodiversiteit. Vaak is het zo dat de meeste impact in de upstream (inkoop) zit.

Visuals vol inzichten

Aan de hand van intensiteit (laag of hoog?) en de schaal (lokaal of wereldwijd?) en herstelbaarheid (is je impact nog te herstellen of niet?) geven we de impact scores. Die verwerken we in een wiel die in een oogopslag laat zien waar de knelpunten zitten. Het zijn overzichtelijke visuals aan de hand waarvan je ziet welke onderdelen binnen je keten en bedrijfsvoering zich lenen voor nader onderzoek. En de visuals helpen je bij het prioriteren van je acties. Weet je eenmaal waar de knelpunten zitten, dan kun je vervolgens een risico- en kansenscan doen. Nog weer een stap verder is een transitieplan, waarbij je gaat uitzoeken hoe je negatieve impact op biodiversiteit kunt voorkomen, verminderen, herstellen of compenseren.

Van intake naar onderbouwd rapport

Ben je geïnteresseerd in een Impact & Dependency Scan? We beginnen met een intakegesprek, waarbij we kennismaken en bespreken welke data wij nodig hebben. Dan krijg je de tijd om die data aan te leveren. Wij gaan die data analyseren en beoordelen op basis van aanbevolen tools en methodes. We maken alvast een concept van al onze bevindingen. Tijdens een workshop delen we de eerste resultaten. We spreken alles met je door, schaven bij en verfijnen op basis van jullie ervaringen en kennis. Vervolgens leveren we een definitief rapport, inclusief de visuals op.

Meer weten? Kijk eens op onze themapagina Natuur en ondernemen. En bekijk onze diensten Awareness Workshop en Impact & Dependency Scan. Natuur en ondernemen ➜  Awareness Workshop ➜  Impact & Dependency Scan ➜