NLadviseurs levert praktische maatregelkaarten voor omgang met kwetsbare natuur in 22 Amsterdamse stadsparken.
Zo’n 12 robuuste Amsterdammers zitten samen rondom wat biertafels in een houten keet, dicht bij de ingang van het Flevopark. Het zijn parkbeheerders van een aantal Amsterdamse stadsparken, mannen die gewend zijn buiten te zijn en door te pakken als het nodig is. Reden voor deze bijeenkomst is de presentatie van 22 kaarten van stadsparken en groenlocaties in de hoofdstad waarvoor zij verantwoordelijk zijn wat betreft het beheer.
Het gaat hier om plattegronden van de parken waarop alle natuurlijke elementen staan aangegeven en zijn voorzien van beschermende maatregelen. Door de toename van activiteiten in stadsparken werd de behoefte groter om in beeld te krijgen waar de kwetsbare natuur zich bevond en welke maatregelen de beheerder dan kan nemen om deze kwetsbare delen te beschermen. Hiervoor zocht de gemeente Amsterdam een praktisch middel wat de parkbeheerder direct kan inzetten bij het handhaven van een goede balans tussen natuurbescherming en natuurrecreatie.
Praktisch middel
In opdracht van de gemeente Amsterdam heeft NLadviseurs daarom 22 stadsparken op deze manier in kaart gebracht. De verschillende natuurelementen in de parken hebben zij onderverdeeld in zones. De zones geven aan wat de aandachtspunten zijn van het betreffende gedeelte en welke maatregelen de beheerder kan treffen om de natuur te beschermen. Dat laatste is vooral nodig wanneer er evenementen in het park plaatsvinden. Dan komen er in korte tijd veel mensen in het park, worden er podia, kraampjes, terrasjes en andere zaken op de gazons gestationeerd.
Met de kaarten heeft de beheerder nu een praktisch middel om te bepalen wat waar mag gebeuren. Ruud Stuurman, verantwoordelijk voor de parken in Zuid waaronder het Vondelpark en Museumplein, is blij met het kaartmateriaal: “Dit is echt perfect. We hebben nu eindelijk universele regels en dat maakt het duidelijker communiceren richting de evenementenorganisatie.”
Staalplaten
Sietske Kuperus vertelt als projectleider van dit project namens NLadviseurs hoe de beheerders de verschillende maatregelen kunnen toepassen. De maatregelen variëren van ‘niet betreden’ tot het nemen van beschermende maatregelen. Voor het transport van materiaal bijvoorbeeld is het nodig om staalplaten op het gras te leggen, zodat het niet open gereden wordt. Maar het gebruik van deze maatregel is niet altijd even handig, merkt parkbeheerder Jeroen Favot op. Hij beheert onder andere het Museumplein waar dit jaar de inhuldiging van Ajax plaatsvond. “Het was bloedheet toen. Die platen hebben er maar 4 dagen gelegen, maar het gras eronder was zwart verbrand,” vertelt Favot. Bij dit soort extreme omstandigheden is het soms kiezen tussen twee kwaden. Kies je bijvoorbeeld voor de meer flexibele kunststof platen op het gras, dan bestaat er het risico dat de bodem toch te veel te lijden krijgt. Over het algemeen bieden de stalen platen de meeste bescherming tegen zwaar materieel en langdurige betreding.
Onder de bomen
Een ander punt van aandacht zijn de beschermingsmaatregelen rondom bomen. Veel evenementenorganisaties positioneren biertenten onder bomen, in de luwte. Voor de boom heeft dit aardig wat impact. Het is vergelijkbaar met wanneer een zwaar iemand een aantal dagen op je tenen staat. “Zware zaken verdichten de bodem, hierdoor verdwijnt zuurstof uit de bodem en een verdichte bodem bemoeilijkt de doorworteling. Dit kan er voor zorgen dat een boom minder vitaal wordt en daardoor kwetsbaar voor ziektes en plagen waardoor hij dood kan gaan. Er zijn genoeg bomen die al heel lang staan, oude bomen plant je niet zomaar terug,” legt Sietske uit. Als richtlijn geldt voor de bomen dat je 1,5 meter uit de kroon zaken kunt plaatsen. “En zo iets als een marktkraampje dan?”, vraagt Paula Bakker. Zij is projectleider evenementenorganisatie van Recreatie Noord-Holland. Sietske: “Volgens deze maatregelen kun je geen marktkraampje onder een boom plaatsen. De gestelde maatregelen zijn richtinggevend en de beheerder heeft hierin de eindverantwoordelijkheid. Dus geen dingen onder de bomen. Ook niet iets erin hangen of iets dergelijks”. Paula organiseert veel evenementen in het Gaasperpark. ‘Wij hebben daar heel veel bomen, dat wordt met deze nieuwe kaart wel een uitdaging.’
Het park in
Na deze uitleg van hoe de kaarten gebruikt kunnen worden, trekken de beheerders de jassen aan om het Flevopark in te gaan en daar het groen en de evenementenlocatie zelf in ogenschouw te nemen. Als je bedenkt dat het Flevopark ruim 85 jaar geleden een kale vlakte was, is het een wonder om te zien hoe de natuur hier een plek heeft gekregen. Het is niet alleen een heerlijk park om te recreëren, maar ook een habitat voor tal van dier- en plantensoorten. Zo zijn er wel eens ringslangen waargenomen, maar ook de zeldzame rietorchis groeit er langs de waterkant van de vele waterpartijen. Verder vind je er bijzondere vogels zoals de blauwborst, kluut en ransuil. Het Flevopark is naast stadspark met recht ook natuurgebied.
Adviserend instrument
De gemeente wil komend seizoen al aan de slag gaan met de nieuwe kaarten. Gemeentelijk senior beleidsadviseur Caroline Elbers wil de kaarten onderdeel laten zijn van de vergunningsprocedure. “Deze kaarten worden bij de vergunningaanvraag aan de evenementenorganisatie mee gegeven. Voor de beheerder is het een instrument om te wijzen op risico’s bij het opbouwen van het evenement’, zegt Caroline. “Het is een adviserend instrument en heeft geen wettelijke status,” benadrukt ze.
Appelsap
Hoe gaat dit samen met een groot muziekfestival als Appelsap dat zo’n 15.000 mensen naar het Flevopark trekt? Wanneer we onder leiding van de parkbeheerder het evenemententerrein van het park naderen, valt een aantal anderen al direct op dat twee bomen in de rij er slecht uitzien. ‘Zou dat komen door de aanrijroute?’, oppert een beheerder. Er ontstaat al snel een geanimeerd gesprek waarin beheerders volop meedenken in oplossingen. ‘Als je nu een boom weghaalt, dan wordt de toegang breder’, ‘Of je moet de evenementenorganisatie dwingen een bodembehandeling uit te laten voeren,’ suggereert een ander.
Naleving
Hoewel de parkbeheerders enthousiast zijn over de maatregelenkaart, maken ze zich ook zorgen over de naleving van de regels. ‘Tijdens een evenement zou er standaard een handhaver moeten rondlopen die alle regels controleert,’ vindt een van de parkbeheerders. Ruud Stuurman: ‘Een toezichthouder zonder boa, daar heb je niks aan. Hij moet wel een boete uit kunnen delen; bonnetje erbij. Want als ze door een ecologisch stukje scheuren, ben je 10 jaar verder. Je moet op dat moment kunnen optreden.’ De beheerders hebben hart voor hun park en zijn blij met de maatregelkaarten die hen iets in handen geeft waarmee ze met bezoekers en evenementenorganisaties het gesprek kunnen aangaan. Zodat ze hen kunnen aanwijzen en uitleggen waarom er bepaalde maatregelen in bepaalde zones zijn getroffen.
Meer weten? Lees verder over onze diensten beheerplan en parkenplan. Of maak een start met een natuurkansenkaart: